Өдрөөс өдөрт бүхий л зүйл хувьсан өөрчлөгдсөөр байдаг. Ургаж төлжиж хагдарч, гундаж, нялх үрс өсөж том болох, нас нэмж өтөл буурал болох гээд хорвоогийн жам юм хойно. Зарим нэгэн мартагдаж байхад нэг хэсэг амьдралд шинээр орж ирдэг. Өнөөдөр, маргааш юу болохыг хэн ч таашгүй. Мартагдаад хуучраад байгаа зүйл олон ч огт мартаж болохгүй хаяж, гээж болохгүй хайран бүхэн ч байдаг.
Үүний нэг нь эх хэл, өв соёл, ёс заншил.
Тэр дундаа нутгийн аялга, төрөлх хэл соёл минь
Өнөө бидний хэл, соёл хувьсаж өөрчлөгдөөд байгаа бус огт үгүй болоод устаж мөхөөд байна. Аливаа үндэстэн, угсаатан хэл соёлоороо бахархдаг, түүнийгээ өв уламжлан өвлүүлдэг, зааж сургаж ирсэн. Харин “Бидний Ойрад аялга” мөхөх аюулд ирээд байна.
Өөрөөр хэлбэл бид төв халх хэлэнд холилдож ойрад аман аялга минь устаж үгүй болж байна. Энгийн жишээ: хэзээ ч бид эмээ, өвөө гэж хэлж байгаагүй. Аавынхаа ээж, аавыг хөгшин ээж, хөгшин аав. Ээжийн ээж, аавыг нагац ээж, нагац аав, нагаа гэх зэргээр л дуудаж ирсэн.
Эгчийгээ “аниа” гэж хэлж байгаагүй. Эгч ялангуяа өөрийн төрсөн эгчийгээ “Адиа” л гэдэг байсан. Одоо “Адиа” гэж хэлж байгаа хүнийг багахан л сонсож байна.За тэгээд амьдралд ойрхон ахуйн хэрэглээний үгс ч байхгүй болж. Өөр хоорондоо аялга үгсээрээ хөөрөлдөх “күүндэх” ч хүн ховор болж.
Бүр хөдөө малчны хүүхэд хөгшид хүртэл аарь, савар, малиа цалам, туужуур, тунхуу, хэлдүүр гээд ярьвал ойлгохоо ч байж. Магадгүй гадаад хэллэгтэй эрлийзсэн сонин болсоор. Бидний нутгийн аялга, хэл соёл минь Ойрад түмний ондоошил, үндэс угсаа, мартагдаж үл болох түүх.
Хэрэглээ байхгүй болохоор хэл мөхөж байна. Хэлэх, ярихаа болихоор аялга минь устаж байна.
НУТГИЙН АЯЛГА МИНЬ УСТАХ ЁСГҮЙ…
Сэтгэгдэл үлдээх